مطلب زیبای ** ارتباط دنیا و خواب **

جلسه 177 تفسیر سوره بقره

حضرت علامه آیت الله جوادی آملی:

حضرت رسول اکرم صلّی الله علیه و آله فرمود:

« تنامُ عینی و لا یَنامُ قلبی»

من چشمم می خوابد و قلبم بیدار است. 

یعنی من هرگز نمی خوابم.

ولی اکثر مردم خوابند. نه تنها بدنشان خواب است، قلبشان هم خواب است: « النّاسُ نیامٌ فإذا ماتوا انتبهوا» ؛ یعنی در حالت بیداری هم خوابند. و اگر انسان در خواب چیزهایی را مشاهده کند و نداند که دارد خواب می بیند، فریب می خورد؛ ولی اگر بداند که خوابیده است و دارد خواب می بیند، فریب نمی خورد، خوشحال نمی شود. 

اگر کسی در خواب بداند که دارد خواب می بیند، این صورتی که مشاهده می شود، صورت رؤیایی است نه بیداری؛ در همان خواب لذت نمی برد.

اینکه می بینید آثار لذت پیدا می شود، یا انسان از شدّت رنج عرق می کند و بیدار می شود، یا حالات دیگر به او دست می دهد که در بدن او اثر دارد، برای آن است که نمی داند دارد خواب می بیند و اگر بداند که دارد خواب می بیند، آنگاه نه لذت می برد، نه متألّم می شود. چرا؟ چون می داند این رؤیاست، واقعیت نیست...

اگر کسی مقامی نصیبش شد، دارد خواب می بیند که به سمتی رسید؛ اگر کسی مالی نصیبش شد، خواب می بیند که مال دار شد؛ چون « النّاس نیامٌ» ولی آنکه عاقل است، اگر مقامی به او رسید، یا مالی به او رسید می فهمد که دارد خواب می بیند، وقتی هم چشم باز کرد، « عند الموت » دید همه از دست او رفته است؛ لذا نه با آمدن خوشحال است، نه با رفتن، نگران.

این « لکَیلا تأسوا علی ما فاتَکم و لاتَفرحوا بما آتاکم» مال کسی است که نخوابد و بداند آنچه که الآن دارد مشاهده می کند، تعبیر دارد؛ چون اگر یک چیزی واقعی و حقیقی باشد، باید پایدار باشد؛ چرا با مرگ از انسان منتقل می شود؟ و از این جهت که از انسان گرفته می شود معلوم می شود مال انسان نیست. می فهمد که دارد خواب می بیند، و همانطوری که اگر کسی در خواب بداند که خوابیده است و دارد در خواب می بیند، لذت نمی برد و متأثر نمی شود، چون می داند این رؤیاست نه بیداری.

آنها که اهل خردند، چیزی به آنها برسد می دانند که دارند خواب می بینند؛ لذا وقتی امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) به مقام خلافت رسید، برای او هیچ تفاوتی نکرد؛ آن وقتی هم که در منزل بود، برای او یکسان بود. 

این « لکیلا تأسوا علی ما فاتکم و لا تفرحوا بما آتاکم» برای آن است که ما را بیدار کنند؛ فرمود: اکثری اینند؛ تا هنگام مرگ بیدار نمی شوند؛ به مرگ که رسیدند بیدار می شوند. آن وقت هنگام مرگ معلوم می شود که عمری خواب می دیده اند؛ 60 سال در خواب بود؛ خواب دید که خانه دارد؛ خواب دید که مغازه دارد؛ خواب دید که مقامی دارد؛ خواب دید که علمی دارد؛ خواب دید که سمتی دارد و مانند آن.